Kruszyniany

Rzeczpospolita Obojga Narodów oprócz misji chrystianizacji pogańskiej Litwy była krajem wielokulturowym i wielowyznaniowym. i ponoć tolerancyjnym. Tatarzy osiedlali się na jej terenach od końca XIV wieku. Uchodźcy ze Złotej Ordy i Krymu uzyskiwali prawo osiedlania się, początkowo na Litwie, potem w Koronie, pod warynkiem wojskowych zobowiążań. A że Naród to był bitny z praw tych korzystali. A Korona z pustym skarbcem za służbę wojskową wypłaciła im ziemią ( w okolicach Kruszyniam i Bohoników ) oraz zgodą na autonomię w zakresie religii i tradycji. Współcześni Tatarzy choć spolonizowani ową odrębność zachowali i kultywowali. Drewniany Meczet i schowany w lesie cmentarz jest najstarszy w Polsce i jest ważnym miejscem Islamu w Polsce. Meczet udostępniony jest do zwiedzania, a opiekujący się nim Dżamil chętnie opowiada i historię tego miejsca, historią Tatarów, opowiada o obyczajach tych wymarłych i tych ciągle żywych. i jedno mi utkwiło z jego wypowiedzi - że ciągle muszą odpowiadać na pytanie czy czują się Polakami . na co mają jedną odpowiedź - my nie czujemy się Polakami, my Polakami jesteśmy. o czym świadczy 600 lat wspólnej historii.

Pobyt w Kruszynianach zakończyliśmy ucztą w Tatarskiej Jurcie, kosztując oryginalnej kuchni tatarskiej by pojechać do okolicznych Krynek . Krynki z kolei były osadą bardzo żydowską, w nim znajduje się najdziwniejsze rondo w kształcie gwiazdy Dawida z 12 odchodzącymi ulicami. Najwięsze w Polsce oraz ...kościół, cerkiew i synagoga. My odwiedziliśmy stary cmentarz żydowski. Stare Macewy zawsze robią na mnie wrażenie